راه ذلت و اسارت

چهره جمهوری اسلامی نسبت به دشمنان خدا و متعرضان به حریم و استقلال ملت‌ها، چهره متعرض و عدم تسلیم است. اگر کسانی خیال می‌کنند راه نجات این کشور در این است که دم از عدم تعرض بزنیم، دروغ می‌گویند؛ نخیر این راه ذلت و اسارت ماست. این گمان ناشی از عدم تعمق در حوادث و عدم بصیرت در "دشمن‌شناسی" است.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران}

راه نجات ملت‌ها

راه نجات ملت‌ها، در استقلال آن‌ها از قدرت‌های ستمگر است. همیشه سعی قدرت‌های ستمگر این بوده که به ملت‌ها ثابت کنند بی‌خود تکان می‌خورند و اشتباه می‌کنند؛ راه نجاتشان این است زیر بال آن‌ها بروند؛ این را تفهیم می‌کنند. ما باور نمی‌کنیم و نمی‌خواهیم بگذاریم ملت‌های دیگر هم باور کنند.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

ساده‌لوحی

چقدر ساده‌لوح و سطحی‌اند کسانی‌ که گمان می‌کنند دشمنیِ آمریکا و جبهه‌ی استکبار و دار و دسته‌ی وسیع صهیونیستی، ناشی از آن است که جمهوری اسلامی، به موقع تلاش لازم را برای کسب دوستان انجام نداده و یا در مسائل جهانی، دچار تندروی شده است.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

نمونه‌ای از نگاه جهانی امام

یک نمونه نگاه جهانی امام، موضع‌گیری امام در باب فلسطین است. امام صریحا فرمود: «اسرائیل یک غده‌ی سرطانی است.» خب غده‌ی سرطانی را چه‌کار می‌کنند؟! غیر از قطع غده چه علاجی می‌توان برای آن کرد؟ این منطقی‌ترین حرفی است که در این موضوع می‌شود گفت؛ امام هم صریح این را بیان کرد. 
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

قضاوت با معیار حال کنونی

یک نکته‌ی اساسی  در مورد خط امام و راه امام، این است که امام بارها فرمود قضاوت در مورد اشخاص، باید با معیار حال کنونی اشخاص باشد. گذشته برای آن وقتی است که حال فعلی مشخص نباشد. انسان به آن گذشته تمسک کند و بگوید: خب قبلا این‌طور بوده، حالا هم لابد همان‌طور است.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

از خطوط اصلی خط امام؛ نقش مردم است

یکی دیگر از خطوط اصلی خط امام، نقش مردم است؛ در یک جایی گفتند: اگر مسئولین فلان کار را که باید انجام بدهند، انجام ندهند، مردم خودشان وارد می‌شوند و انجام می‌دهند.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

انقلاب متعلق به همه ملت هاست

یک نقطه‌ی دیگر از نقاط روشن خط امام، جهانی بودن نهضت است. امام نهضت را جهانی می‌دانست و این انقلاب را متعلق به همه‌ی ملت‌های مسلمان، بلکه غیر مسلمان معرفی می‌کرد. این غیر از دخالت در امور کشورهاست، که ما نمی‌کنیم. این معنایش این است که ملت‌ها بفهمند که وظیفه‌شان چیست، هویتشان چگونه است و کجاست.
فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران 

قول سدید در برابر مخالفان

قول سدید، یعنی استوار و درست؛ این‌طور نباشد که مخالفت با یک کسی، ما را وادار کند که نسبت به آن کس از جاده حق تعدّی کنیم، تجاوز کنیم، ظلم کنیم؛ نه، ظلم نباید کرد. به هیچ کس نباید ظلم کرد.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

ما هیچ کاره‌ایم

آن‌وقتی که خرمشهر به وسیله متجاوزان عراقی از دست رفت، امام مأیوس نشد؛ آن وقتی هم که خرمشهر را رزمندگان ما با دلاوری و فداکاری خود گرفتند، امام مغرور نشد؛ فرمود:«خرمشهر را خدا آزاد کرد» یعنی ما هیچ‌کاره‌ایم.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

جدایی خط امام و خط معارضان

نمی‌شود انسان خود را در خط امام و دنباله‌روی امام بداند، اما با کسانی که صریحاً پرچم معارضه با امام و اسلام را بلند می‌کنند، خودش را در یک جبهه تعریف کند. نمی‌شود قبول کرد که امریکا و انگلیس و ...، بر روی یک محوری توافق کنند، بعد آن محور باز ادعا کند که من خط امامم؛ این قابل قبول نیست.

_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

شاخص مهم خط امام، جاذبه و دافعه ایشان بود

یک شاخص مهم خط و راه مستقیم امام مسئله جاذبه و دافعه‌ امام بود. انسان‌های بزرگ، جاذبه و دافعه‌شان هم میدان وسیع و گسترده دارد. آنچه که مبنای جاذبه امام و دافعه‌ی امام بود، اسلام بود. امام دعوای شخصی ندارد؛ اما در دایره‌ی مکتب، با قاطعیت کامل، جاذبه و دافعه‌ی خود را اعمال می‌کند.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

واجب‌ترین واجب

تحقق اسلام ناب، جز با حاکمیت اسلام و تشکیل نظام اسلامی، امکان‌پذیر نبود.
لذا امام، حراست و صیانت از جمهوری اسلامی را اوجب واجبات - نه از اوجب واجبات- می‌دانست؛ چون صیانت اسلام، به معنای حقیقی کلمه، وابسته به صیانت از نظام سیاسی اسلامی است.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

علت مطرح شدن انقلاب و امام

طبیعت اسلام ناب، طبیعتی پرجاذبه است و دل‌هایی را که آلوده‌ی غرض‌ورزی و کینه‌توزی نباشد، به خود جلب می‌کند و این همان است که انقلاب ما و امام ما، دوباره در جهان مطرح کردند.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

حرف و عمل امام در سال های آخر عمر

در حرف و عمل امام بزرگوار ما، تا روزهای آخر زندگی، هیچ‌کس نشانی از افسردگی و وادادگی و تسلیم طلبی پیدا نکرد. بسیاری از انقلابی‌های دنیا وقتی به دوران پیری می‌رسند دچار تردید می‌شوند. بیانیه‌های امام در سال‌های آخر عمر، حتی از سخنان سال چهل و دوِ ایشان، گاهی انقلابی‌تر بود.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

امام را باید آورد وسط میدان

امام را صریح باید آورد وسط میدان.
مواضعش علیه استکبار، ارتجاع، لیبرال‌دموکراسی غرب و... را باید صریح گذاشت. نمی‌شود بخاطر این‌که زید و عمرو از امام خوششان بیاید، ما مواضع امام را پنهان یا چیزهایی که به نظرمان تند می‌آید، کم‌رنگ کنیم.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

هویت امام

این فکر غلطی است که برای اینکه امام طرفداران بیشتری پیدا کند، بعضی مواضع امام را کم‌رنگ یا پنهان کنیم؛ نه امام هویتش، به همین مواضعی است که خود او با صریح‌ترین بیان‌ها، آنها را بیان کرد، همین‌ها بود که دنیا را تکان داد.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

شاخص

در انقلاب ما خود امام خمینی و خط امام؛ رفتار و گفتار امام برجسته ترین شاخص‌هاست. نباید اجازه داد این شاخص‌ها غلط تبیین شوند. اگر این شاخص‌ها را بد تبیین کردیم، مثل این است که قطب نما را در یک راه از دست بدهیم.
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

برای پرهیز از انحراف انقلاب

برای این‌که جهت‌گیری غلط و انحراف در انقلاب اتفاق نیافتد، احتیاج به شاخص‌های معینی هست. اگر این شاخص‌ها روشن و واضح در معرض دید مردم بود، انحراف اتفاق نمی‌افتد؛ اگر کسی هم در جهت انحراف کار کند، از نظر توده مردم شناخته می‌شود؛ اما اگر شاخصی وجود نداشت، آن وقت خطر، جدی خواهد شد.
_{کتاب عهد مشترک، صفحه ۱۳۱}

استقامت و پیشرفت

وقتی یک ملت راهی را آغاز کرد، رسیدن به نتایج، احتیاج دارد به استقامت و پیشرفت در آن راه، به قانع نشدن به دستاوردهای میانه راه. از آفات ما این است که تصور کنیم این مقداری که پیشرفت کردیم، نتایج نهایی است، همین‌جا توقف کنیم و یا این که چون تا این دوره به هدف‌های نهایی نرسیدیم چراغ امید را در دل خود خاموش کنیم.
  
_{فصل اول: مبانی، خصوصیات و مواجهات انقلاب اسلامی ایران} 

گردش قوانین عالم در دست اوست

توحید طبق فرهنگ قرآن و تعلیم قرآن، یک معنا بیشتر ندارد و آن این است که همچنانی که خدای متعال و خدای واحد و لاشریک‌له، عالَم را آفریده، انسان را آفریده، تدبیر خلق را به عهده دارد، گردش قوانین عالم در دست اوست، گردش قوانین جاریِ زندگی بشر هم در دست اوست...
حالا اگر ما یک جامعه‌ای را پیدا کنیم در دنیا که آیات توحید را می‌خوانند، حتی نماز هم می‌خوانند، روزه هم می‌گیرند، قرآن هم می‌خوانند، اما قوانین کشورشان متّخذ از خدا نیست و قوانین الهی نیست، مجری این قوانین  هم با ارزش‌های الهی انتخاب نشده _یعنی دارای علم و تقوا و زهد و پرهیز از گناه و این چیزها نیست_ آیا این جامعه، جانعه‌ی توحیدی است؟ آیا این مردم در آن جامعه می‌توانند بگویند که توحید خدا را قبول کرده‌اند و تن به وحدانیت الهی و حاکمیت الهی داده‌اند؟_{کتاب عهد مشترک، صفحه۴۹}

برای فهم بیشتر و عمیق‌تر این بخش از کتاب عهد مشترک به این دو فایل مراجعه فرمایید:

مقاله‌ای از مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای
 روح توحید نفی عبودیت غیرخدا

فایل صوتی خلاصه جلسه نهم توحید در ایدئولوژی اسلام 

کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی درقرآن